Przyszłość zamówień publicznych: polska i światowa perspektywa
Wstęp
Zamówienia publiczne stanowią istotny element gospodarki, wpływając na rozwój innowacji, modernizację infrastruktury oraz jakość usług publicznych. W miarę jak świat dostosowuje się i zmienia pod wpływem technologii, rosnącej cyfryzacji i globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, rola zamówień publicznych stale ewoluuje. Polska podobnie jak w inne kraje, obserwuje rosnące zainteresowanie wykorzystaniem zamówień publicznych jako narzędzia do promowania innowacji i zrównoważonego rozwoju.
W artykule omówimy przyszłość zamówień publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem przewidywań i oczekiwań na świecie oraz w Polsce.
Globalne trendy w zamówieniach publicznych
Cyfryzacja i automatyzacja
Jednym z głównych trendów w zamówieniach publicznych jest postępująca cyfryzacja procesów. Automatyzacja zamówień pozwala na zwiększenie efektywności, redukcję kosztów oraz minimalizację ryzyka błędów ludzkich. I nie ogranicza się ona jedynie do digitalizacji procesów zamówień na platformach takich jak eNotices2. Technologie takie jak sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe są coraz częściej wykorzystywane do analizowania ofert, oceny ryzyka oraz przewidywania potrzeb zakupowych (European Commission, 2023). Dzięki temu zamawiający mogą szybciej reagować na zmieniające się potrzeby rynku i lepiej zarządzać zasobami.
Zamówienia zrównoważone
Kolejnym ważnym kierunkiem jest rosnące znaczenie zrównoważonych zamówień publicznych. Coraz więcej krajów wprowadza regulacje promujące zakupy produktów
i usług, które minimalizują negatywny wpływ na środowisko i społeczeństwo. Tego typu zamówienia obejmują m.in. wybór dostawców, którzy stosują praktyki przyjazne środowisku, a także promowanie innowacji, które przyczyniają się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju (Publications Office of the EU, 2021). Należy o tym pamiętać szczególnie w kontekście planu ograniczenia emisji CO₂ nałożonego przez Unię Europejską, którego pierwszy etap ma zostać osiągnięty do 2030 r., a drugi w 2050 r. Jest to wyzwanie, ale zarazem wielkie możliwości inwestycyjne.
Innowacje poprzez zamówienia
Public procurement of innovation (PPI) oraz pre-commercial procurement (PCP) to dwa mechanizmy promowane przez Unię Europejską w celu stymulowania innowacji. PCP to proces zamówień publicznych, który koncentruje się na badaniach i rozwoju (R&D) nowych technologii i rozwiązań, które jeszcze nie są dostępne na rynku. Zamówienia PCP są skierowane na wczesne etapy cyklu życia produktu, obejmując projektowanie, prototypowanie i testowanie nowych rozwiązań. Celem PCP jest zminimalizowanie ryzyka technologicznego oraz dostosowanie innowacji do potrzeb rynku przed ich masową produkcją i komercjalizacją PPI natomiast odnosi się do zamówień publicznych, które obejmują innowacyjne produkty, usługi lub rozwiązania dostępne na rynku, ale nie w szerokiej komercyjnej skali. PPI pozwala zamawiającym na wczesne wdrożenie nowoczesnych technologii, co może przyspieszyć ich powszechną adopcję i zwiększyć konkurencyjność rynkową (European Commission, 2023).
Przyszłość zamówień publicznych w Polsce
Wyzwania i perspektywy
Polska, podobnie jak inne kraje członkowskie UE, stoi przed wyzwaniem dostosowania swoich systemów zamówień publicznych do nowych realiów. Pomimo postępów w obszarze cyfryzacji, wprowadzenia obowiązku zamieszczania ofert na platformie eNotices2, wiele procesów zamówień publicznych nadal wymaga manualnej interwencji, co może prowadzić do opóźnień i błędów (European Commission, 2023). Dlatego ważne jest przeszkolenie pracowników każdej zainteresowanej strony z sektora zamówień publicznych, zwłaszcza w organizacjach, w których średnia wieku jest wyższa.
Innowacyjne podejście do zamówień
Rzeczpospolita Polska wyznaczyła sobie ambitne cele dotyczące zamówień publicznych związanych z badaniami i rozwojem oraz innowacyjnymi rozwiązaniami. W ramach strategii rozwoju, rząd planuje zwiększyć udział zamówień publicznych, które promują innowacje i wspierają rozwój nowych technologii. Przykładem może być partycypacja w programie Horizon Europe, który jest następcą Horizon 2020. Polskie instytucje badawcze, uniwersytety oraz przedsiębiorstwa uczestniczą w wielu projektach finansowanych w ramach tego programu, które dotyczą m.in. badań nad nowymi technologiami, zdrowiem, zrównoważonym rozwojem oraz cyfryzacją. Horizon Europe oferuje szerokie możliwości finansowania projektów badawczo-rozwojowych, co wspiera polskie innowacje i konkurencyjność na rynku międzynarodowym, a jego cele strategiczne rozpisane są do roku 2027 (European Commission, 2023).
Edukacja i wsparcie dla zamawiających
Aby kompleksowo wprowadzić sektor zamówień publicznych w przyszłość i świat nowych technologii należy postawić na edukację. W Polsce istnieje potrzeba zwiększenia świadomości i kompetencji zamawiających w zakresie innowacyjnych zamówień. Organizacje takie jak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) oraz inne instytucje rządowe organizują szkolenia i warsztaty, które mają na celu podniesienie kwalifikacji pracowników odpowiedzialnych za zamówienia publiczne (European Commission, 2023). Poza sektorem publicznym, istnieją firmy, które specjalizują się w szkoleniach z tej tematyki. Tutaj trzeba kierować się dobrą opinią, wiedzą eksperta oraz wkładem merytorycznym danej firmy. Wizerunek ApexNet budujemy na fundamentach bycia liderem oraz ekspertem na rynku szkoleń i ręczymy za wysoką merytorykę naszych trenerów.
Wnioski
Przyszłość zamówień publicznych w Polsce i na świecie zapowiada się dynamicznie, z rosnącym znaczeniem cyfryzacji, zrównoważonego rozwoju oraz innowacji. Dostosowanie się do tych trendów wymaga nie tylko zmian technologicznych, ale także edukacji i wsparcia dla zamawiających. W Polsce, podobnie jak w innych krajach, kluczowe będzie stworzenie sprzyjającego środowiska dla rozwoju innowacyjnych zamówień publicznych, które przyczynią się do modernizacji gospodarki i poprawy jakości usług publicznych.
Aby nie przegapić tej szansy, śledź nasze media społecznościowe (facebook, instagram), aby być na bieżąco ze stale pojawiającymi się nowościami. A jeżeli zauważyłeś już coś dla siebie, możesz zapisać się na szkolenie tutaj.
Bibliografia
- European Commission. (2023). EU policy initiatives on Innovation Procurement. Retrieved from European Commission.
- Publications Office of the EU. (2021). The strategic use of public procurement for innovation in the digital economy. Retrieved from Publications Office of the EU.
- Kania. (2023). Current challenges and prospects for the development of the Polish public procurement. Retrieved from ResearchGate.
- Bloomberg Cities. (2023). What does the future hold for public procurement? We ask experts. Retrieved from Bloomberg Cities.