Polityka zakupowa państwa na lata 2022-2025 

Czy wiesz, że w 2020 roku wartość zamówień publicznych w Polsce wyniosła aż 281 miliardów złotych? To ogromna kwota, dość abstrakcyjna do wyobrażenia, która pokazuje, jak istotną rolę odgrywają zamówienia publiczne w polskiej gospodarce. Mamy rok 2025, końcowy dla aktualnego dokumentu, który obejmuje politykę zakupową na lata 2022-2025. Obecna polityka zakupowa państwa jest całkiem przełomowa - wprowadziła kilka bardzo ważnych aspektów, na których opiera się państwo, a co za tym idzie, na którym powinny opierać się również podmioty biorące udział w zamówieniach publicznych i procesach przetargowych.

Czym jest polityka zakupowa państwa i dlaczego jest tak ważna?

Polityka zakupowa państwa to dokument strategiczny, który określa, jak państwo będzie wydawać pieniądze poprzez system zamówień publicznych (dla przypomnienia, w artykule omawiamy dokument na lata 2022-2025). Pełni on bardzo ważne funkcje, ale przede wszystkim ukazuje oraz sprawia, że wydawanie publicznych pieniędzy będzie nie tylko efektywne, ale też będzie służyć ważnym celom społecznym i środowiskowym.

Główne priorytety polityki zakupowej państwa

Strategia zamówień publicznych 2022-2025 koncentruje się gównie na tych trzech obszarach:

1. Profesjonalizacja zamówień – bo profesjonalni urzędnicy to lepsze zakupy, co w konsekwencji prowadzi do zaprzestania zjawiska marnowania pieniędzy publicznych. Profesjonalizacja zamówień to proces, który obejmuje nie tylko szkolenia dla urzędników, ale również wprowadzenie nowych standardów w zarządzaniu przetargami. Dzięki temu urzędnicy będą mogli podejmować bardziej świadome decyzje zakupowe, co przełoży się na wyższą jakość realizowanych zamówień.

2. Rozwój potencjału MŚP – wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw, aby i oni mogli być konkurencyjny w stosunku do dużych organizacji, które zazwyczaj mają większe zasoby (techniczne, finansowe, kadrowe itp.). . W Polsce to właśnie MŚP stanowią trzon gospodarki (prawie 99% zarejestrowanych organizacji), odpowiadając za znaczną część PKB i zatrudnienia. Ułatwienie im dostępu do rynku zamówień publicznych zwiększa ich konkurencyjność i stymuluje rozwój lokalnych gospodarek.

3. Zamówienia zrównoważone i innowacyjne – jest to odpowiedź na kierunek rozwoju, które wyznaczyła Unia Europejska m.in. poprzez strategię wzrostu Europejski Zielony Ład. 

Jak polityka zakupowa państwa zmienia zamówienia publiczne w 2025 roku?

Ambitne cele dla administracji publicznej

Polityka zakupowa na lata 2022-2025 wyznacza konkretne wskaźniki efektywności zamówień. Do najciekawszych należą:

• 30% wszystkich zamówień ma uwzględniać aspekty środowiskowe,

• 20% zamówień powinno zawierać aspekty społeczne,

• 3% budżetu ma być przeznaczone na badania i rozwój.

Uwzględnienie aspektów środowiskowych oznacza, że zamówienia publiczne mają z założenia promować produkty i usługi przyjazne dla środowiska. Przykładem mogą być przetargi na pojazdy elektryczne, ekologiczne materiały budowlane czy odnawialne źródła energii. Dzięki temu administracja publiczna przyczynia się do realizacji celów klimatycznych i zrównoważonego rozwoju.

Aspekty społeczne w zamówieniach publicznych obejmują między innymi promowanie zatrudnienia osób z grup defaworyzowanych takich jak: osoby z niepełnosprawnościami, osoby powyżej 50 r. ż, osoby o małej mobilności; wspieranie równouprawnienia czy poprawę warunków pracy. Realizacja tych celów ma nie tylko wymiar ekonomiczny, ale również społeczny, przyczyniając się do budowy społeczeństwa opartego na sprawiedliwości społecznej. Takie podejście pełni również inną funkcję, często pomijaną, ale ważną w kontekście porządku publicznego - przedstawia organy państwowe w pozytywnym świetle jako te, które potrafią zadbać o obywateli i ich potrzeby nawet poprzez takie czynności jak zakupy publiczne.

Innowacyjne zamówienia publiczne  a polityka zakupowa państwa– przyszłość już tu jest

W ramach instrumentów realizacji zamówień wprowadzono szereg nowatorskich rozwiązań. Jednym z nich jest rachunek kosztów cyklu życia, który sprawia, że zamawiający nie powinni patrzeć (chociaż niestety, nadal jest to główne kryterium i jego stosowanie stanowi swoistą tajemnicę poliszynela zp) już tylko na cenę zakupu, ale także na koszty eksploatacji i utylizacji. To podejście pozwala na długoterminowe oszczędności oraz wybór bardziej ekologicznych i trwałych produktów.

Innym innowacyjnym rozwiązaniem są partnerstwa publiczno-prywatne, które umożliwiają realizację dużych projektów inwestycyjnych z udziałem kapitału prywatnego. Dzięki temu państwo może skuteczniej wykorzystać dostępne zasoby i przyspieszyć realizację kluczowych inwestycji.

Praktyczne narzędzia w strategii zamówień publicznych

Wsparcie dla MŚP w zamówieniach publicznych

Polityka zakupowa państwa wprowadza konkretne instrumenty ułatwiające małym i średnim przedsiębiorstwom udział w przetargach:

• dzielenie dużych zamówień na mniejsze części,

• uproszczenie procedur,

• krótsze terminy płatności.

Dzięki dzieleniu zamówień na mniejsze części, MŚP mają większe szanse na zdobycie kontraktów, co z kolei zwiększa ich konkurencyjność i pozwala na rozwój działalności. Uproszczenie procedur eliminuje bariery administracyjne, które często stanowią przeszkodę dla mniejszych firm w ubieganiu się o zamówienia publiczne. Z kolei krótsze terminy płatności poprawiają płynność finansową przedsiębiorstw, co jest szczególnie istotne w przypadku MŚP.

Kryteria oceny ofert – nie tylko cena się liczy

W obecnym podejściu do zamówień publicznych szczególną wagę przykłada się do pozacenowych kryteriów oceny ofert. Zamówienia administracji publicznej mają uwzględniać:

• jakość produktów i usług,

• wpływ na środowisko,

• innowacyjność rozwiązań,

• aspekty społeczne.

Takie podejście pozwala na wybór ofert, które nie tylko spełniają podstawowe wymagania, ale również przyczyniają się do realizacji szerszych celów społecznych i środowiskowych. Przykładem może być wybór dostawcy, który stosuje ekologiczne materiały lub zatrudnia osoby z niepełnosprawnościami. Kwestią na osobny artykuł jest sprawa budżetowania jednostek organizacyjnych tak, aby mogły wcielać takowe podejście w życie i nie opierać się tylko i wyłącznie na kryterium ceny (nawet jeżeli nie jest robione to w sposób jednoznaczny i jawny).

Jak realizowane będą cele strategiczne zamówień?

Monitoring i ocena efektywności

Wprowadzono trzystopniowy system monitorowania realizacji polityki zakupowej państwa:

1. Ocena efektywności poprzez mierzalne wskaźniki.

2. Analiza postępów wdrożenia.

3. Stały monitoring wykorzystania instrumentów.

Monitoring pozwala na bieżące śledzenie realizacji założonych celów oraz identyfikowanie obszarów wymagających poprawy. Dzięki temu możliwe jest szybkie reagowanie na pojawiające się problemy i wdrażanie korekt w strategii. Taka ścieżka skutkuje zmniejszeniem ryzyka niekorzystnego gospodarowania pieniędzmi publicznymi.

Strategie zakupowe – nowe podejście do planowania

Centralne organy administracji rządowej musiały opracowywać szczegółowe strategie zakupowe dla różnych kategorii produktów i usług, co miało zapewnić lepszą koordynację i efektywność zakupów. Takie podejście pozwala na lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów oraz minimalizację ryzyka błędów i nieefektywności. Czy udało się osiągnąć powyższe założenia? Cóż, przekonamy się o tym, gdy zostanie ogłoszona nowa polityka zakupowa państwa oraz raporty przygotowywane przez odpowiednie organy państwowe.

Podsumowanie – polityka zakupowa państwa a przyszłość zamówień publicznych

Poprzez wprowadzenie konkretnych instrumentów realizacji zamówień oraz jasno określonych priorytetów polityki zakupowej, państwo dąży do stworzenia systemu, który będzie:

• profesjonalny,

• przyjazny dla MŚP,

• innowacyjny,

• zrównoważony środowiskowo i społecznie.

Ta transformacja może być trudna, ale jej efekty będą korzystne dla wszystkich uczestników rynku zamówień publicznych – od urzędników, przez przedsiębiorców, aż po zwykłych obywateli. Wdrożenie takiej polityki zakupowej to krok w stronę bardziej efektywnego i odpowiedzialnego wydatkowania środków publicznych. Dzięki temu zamówienia publiczne mogą lepiej odpowiadać na potrzeby społeczeństwa i przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju kraju. Zatem trzymajmy kciuki za 2025 rok.

Jeżeli chciałbyś pogłębić swoją wiedzę z zakresu polityki zakupowej państwa i opierać ją na najnowszym ustawodawstwie, to zachęcamy do zapoznania się ze Studium Zamówień Publicznych ApexNet, które w swoim programie ma przewidziany cały blok poświęcony właśnie polityce zakupowej państwa. Szczegóły tj. program, prowadzący, termin oraz cena zobaczysz tutaj. 

⚠️Chcesz trzymać rękę na pulsie i rozmawiać o swoich problemach, przemyśleniach a także zadawać pytania realnym praktykom działającym w zamówieniach publicznych?
Zapraszamy na naszą facebookową grupę Zamówienia Publiczne w trybie kryzysowym. Jak zamawiać w 2025 roku.

WYBIERZ SZKOLENIE Z ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH