Certyfikacja wykonawców zamówień publicznych – nowe możliwości i wyzwania
Rynek zamówień publicznych w Polsce od lat boryka się z wieloma problemami. Z jednej strony, przedsiębiorcy narzekają na skomplikowane procedury i nadmierny formalizm, z drugiej – zamawiający często mają trudności z weryfikacją wiarygodności i kompetencji wykonawców. Czy certyfikacja wykonawców zamówień publicznych okaże się remedium na te bolączki? Czy ten nowy instrument, wzorowany na rozwiązaniach stosowanych w innych krajach europejskich, rzeczywiście usprawni i uprości proces ubiegania się o zamówienia publiczne? Czy przyniesie on korzyści zarówno wykonawcom, jak i zamawiającym? A może okaże się kolejną biurokratyczną fikcją, która zamiast ułatwiać, będzie jedynie utrudniać życie przedsiębiorcom? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Co to jest certyfikacja wykonawców?
Certyfikacja wykonawców zamówień publicznych to nowy instrument, który ma usprawnić i uprościć proces ubiegania się o zamówienia publiczne w Polsce. Celem certyfikacji jest potwierdzenie przez niezależny podmiot, że wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu i nie podlega wykluczeniu. Innymi słowy, certyfikat ma być wiarygodnym dowodem na to, że firma jest rzetelna i posiada odpowiednie kompetencje do realizacji zamówień publicznych.
Jak działa certyfikacja?
Proces certyfikacji jest dwuetapowy. Najpierw podmioty, które chcą przeprowadzać certyfikację wykonawców, muszą uzyskać akredytację w Polskim Centrum Akredytacji. Następnie wykonawca, który chce uzyskać certyfikat, składa wniosek do wybranego podmiotu certyfikującego. Podmiot certyfikujący bada sytuację wykonawcy, weryfikując m.in. jego dokumenty finansowe, referencje i doświadczenie. Na podstawie zebranych informacji podmiot certyfikujący wydaje certyfikat lub odmawia jego wydania. Certyfikat jest ważny od roku do 3 lat, w zależności od żądania wykonawcy.
Korzyści z certyfikacji dla wykonawców
Certyfikacja ma przynieść wykonawcom szereg korzyści:
- Oszczędność czasu i pieniędzy: Wykonawca nie musi za każdym razem gromadzić i składać tych samych dokumentów do każdego postępowania.
- Większa wiarygodność: Certyfikat jest potwierdzeniem rzetelności i kompetencji wykonawcy, co może zwiększyć jego szanse na zdobycie zamówienia.
- Ułatwiony dostęp do informacji: Informacje o certyfikowanych wykonawcach będą gromadzone w Bazie Danych o Certyfikatach Wykonawców Zamówień Publicznych, co ułatwi zamawiającym wyszukanie odpowiednich firm.
Korzyści z certyfikacji dla zamawiających
Zamawiający również odniosą korzyści z certyfikacji:
- Szybsza i sprawniejsza weryfikacja wykonawców: Zamawiający nie muszą żądać od certyfikowanych wykonawców dokumentów, które zostały już sprawdzone przez podmiot certyfikujący.
- Większe bezpieczeństwo: Certyfikat zmniejsza ryzyko wyboru niewłaściwego wykonawcy.
- Standaryzacja: Certyfikacja ma ujednolicić sposób oceny wykonawców, co ułatwi porównywanie ofert.
Certyfikacja wykonawców – przepisy
Nowe przepisy o certyfikacji
Certyfikacja wykonawców zamówień publicznych to zupełnie nowa instytucja w polskim prawie. Jej wprowadzenie wymagało stworzenia odrębnej ustawy – Ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych. Projekt ustawy przygotowało Ministerstwo Rozwoju i Technologii, a jego wejście w życie planowane jest na 1 lipca 2025 r. Nowa ustawa określa m.in. rodzaje certyfikacji, wymagania stawiane podmiotom certyfikującym, zasady prowadzenia Bazy Danych o Certyfikatach Wykonawców Zamówień Publicznych, procedurę certyfikacji oraz opłaty za certyfikację.
Zmiany w prawie zamówień publicznych
Wprowadzenie certyfikacji wykonawców wiąże się również z koniecznością nowelizacji Ustawy Prawo zamówień publicznych. Zmiany w ustawie PZP dotyczą m.in.:
- Zasad weryfikacji wykonawców: Zamawiający nie może żądać od certyfikowanego wykonawcy dokumentów, które zostały już sprawdzone przez podmiot certyfikujący.
- Obowiązków zamawiających w zakresie żądania podmiotowych środków dowodowych: Zamawiający ma obowiązek weryfikować certyfikaty składane przez wykonawców.
- Procedury wyjaśniania wątpliwości: Wprowadzono procedurę, która ma umożliwić zamawiającemu zakwestionowanie ważności certyfikatu.
- Domniemania niepodlegania wykluczeniu oraz zdolności do należytego wykonania zamówienia certyfikowanego wykonawcy: Certyfikat tworzy domniemanie, że wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu, co ułatwia i przyspiesza proces wyboru wykonawcy.
Certyfikacja wykonawców – jak działa w praktyce?
Certyfikacja krok po kroku
- Wykonawca składa wniosek o wydanie certyfikatu do wybranego podmiotu certyfikującego.
- Podmiot certyfikujący bada sytuację wykonawcy, weryfikując jego dokumenty i informacje.
- Podmiot certyfikujący wydaje certyfikat lub odmawia jego wydania.
- Wykonawca składa certyfikat w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
- Zamawiający weryfikuje certyfikat i nie żąda dodatkowych dokumentów, o ile certyfikat potwierdza spełnianie warunków udziału w postępowaniu.
Certyfikacja a podmiotowe środki dowodowe
Certyfikat w dużej mierze zastępuje podmiotowe środki dowodowe. Zamawiający nie może żądać od certyfikowanego wykonawcy dokumentów, które zostały już zweryfikowane przez podmiot certyfikujący, chyba że ma uzasadnione podstawy, by zakwestionować informacje zawarte w certyfikacie.
Certyfikacja wykonawców – ułatwienia i obowiązki
Ułatwienia dla wykonawców
- Mniej formalności: Wykonawcy nie muszą za każdym razem kompletować i składać tych samych dokumentów.
- Szybszy udział w postępowaniach: Posiadanie certyfikatu skraca czas potrzebny na przygotowanie oferty.
Obowiązki wykonawców
- Złożenie wniosku o certyfikację
- Uiszczenie opłaty za certyfikację
- Poddanie się weryfikacji przez podmiot certyfikujący
- Informowanie podmiotu certyfikującego o wszelkich zmianach w sytuacji firmy, które mogą wpłynąć na ważność certyfikatu
Obowiązki zamawiających
- Weryfikacja certyfikatów składanych przez wykonawców
- Uznanie certyfikatu jako dowodu na spełnianie warunków udziału w postępowaniu, o ile nie ma uzasadnionych podstaw, by go zakwestionować
- Informowanie podmiotu certyfikującego o wszelkich wątpliwościach co do ważności certyfikatu
Certyfikacja wykonawców – pytania i odpowiedzi
Czy certyfikacja jest obowiązkowa?
Nie, certyfikacja nie jest obowiązkowa. Wykonawcy mogą ubiegać się o zamówienia publiczne bez certyfikatu, jednak jego posiadanie może im ułatwić zdobycie kontraktu i skrócić czas potrzebny na przygotowanie oferty.
Ile kosztuje certyfikacja?
Koszt certyfikacji jest ustalany indywidualnie przez podmioty certyfikujące. Cena może się różnić w zależności od rodzaju certyfikatu, zakresu weryfikacji i czasu obowiązywania certyfikatu.
Gdzie można znaleźć więcej informacji o certyfikacji?
Szczegółowe informacje o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych można znaleźć w:
- Ustawie o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych
- Ustawie Prawo zamówień publicznych
- Bazie Danych o Certyfikatach Wykonawców Zamówień Publicznych
- Rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie poziomów zdolności wykonawcy do wykonania zamówienia na roboty budowlane
Certyfikacja wykonawców – podsumowanie
Wprowadzenie certyfikacji wykonawców zamówień publicznych to bez wątpienia istotna zmiana w polskim systemie zamówień publicznych. Wiele wskazuje na to, że certyfikacja może przynieść szereg korzyści zarówno wykonawcom, jak i zamawiającym, upraszczając procedury i zwiększając transparentność. Jednak, jak każda nowość, budzi ona również pewne obawy. Czy system certyfikacji będzie skuteczny i przyjazny dla przedsiębiorców? Czy nie okaże się kolejnym biurokratycznym obciążeniem? Czas pokaże, czy certyfikacja wykonawców zamówień publicznych spełni pokładane w niej nadzieje.
Jeżeli jesteś zainteresowany tematyką certyfikacji, a jesteś wykonawcą, to przygotowaliśmy w 100% skrojone pod Ciebie wyjątkowe szkolenie Wykonawcy w obliczu zmian w PZP 2025- certyfikacja i jej skutki, ważne kwestie umów i ofert, najnowsze orzecznictwo - certyfikacja wykonawców już niedługo stanie się faktem. Szkolenie ApexNet to kompendium wiedzy, które pozwoli Ci sprawnie przejść przez cały proces i skutecznie ubiegać się o zamówienia publiczne. Ekspert w przystępny sposób omówi nowe przepisy i rozwieje wszelkie Twoje wątpliwości. Zainwestuj w rozwój swojej firmy i zdobądź przewagę nad konkurencją. Szczegóły znajdziesz tutaj.
Po więcej fachowej i dobrej treści z zakresu zamówień publicznych, ale nie tylko, zapraszamy na nasze social media: Facebooka oraz LinkedIn.
WYBIERZ SZKOLENIE Z ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH