Rodzaje ubezpieczeń społecznych w wyliczaniu wynagrodzenia. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracownikowi za czas wykonywania pracy należne jest wynagrodzenie. Owszem osobną kwestią są wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy czy usprawiedliwionej nieobecności. Sam Kodeks wprowadza pojęcie wynagrodzenia chorobowego, które trzeba odróżnić od zasiłku chorobowego. Te wszystkie składniki wynagrodzenia pracownika zależne są od składek społecznych. Wspomniane składki również obniżają wynagrodzenie brutto pracownika do znacznie niższej kwoty netto. Nie tylko pracownik zobowiązany jest do składek społecznych, ale również pracodawca musi je odprowadzać za każdego pracownika w ramach swojej działalności, co związane jest z jego kosztami pracy i zatrudniania pracowników. Składki te odprowadzane są do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako jednostki państwowej i stanowią pewnego rodzaju parapodatki, gdyż są obowiązkowe i przymusowe, od których nikt nie może się uchylić.
Ubezpieczenia społeczne - podstawowe zabezpieczenie w wypadku zagrożeń
Ubezpieczenia społeczne służą zabezpieczeniu podstawowych potrzeb materialnych ubezpieczonego w wypadku pewnych zagrożeń albo sytuacji, jakie mogą spotkać człowieka w codziennym życiu. Są one wyrazem określonej polityki socjalnej państwa, tzn. zmierzającej do zagwarantowania dochodu osobom, które z różnych względów nie mogą pracować i osiągać dochodów z pracy oraz po zakończeniu aktywności zawodowej lub zarobkowej, co występuje w postaci renty albo emerytury. Wśród ubezpieczeń społecznych wymienia się następujące:
- ubezpieczenie emerytalne – jest ono opłacane po to, by zapewnić danej osobie dochód w chwili zaprzestania pracy zawodowej po uzyskaniu wieku emerytalnego,
- ubezpieczenie rentowe – jest to ubezpieczenie, które gwarantuje świadczenia pieniężne na wypadek utraty dochodów, związanej wystąpieniem ryzyka inwalidztwa; osoba, która opłaca składki na to ubezpieczenie w takim wypadku posiada prawo do renty, zastępującej utracone wynagrodzenie bądź dochód,
- ubezpieczenie chorobowe – dzięki niemu niezdolność do pracy spowodowana chorobą, pobytem w szpitalu czy macierzyństwem nie spowoduje całkowitej utraty środków za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim, i w tym ubezpieczeniu można wymienić takie prawa jak: prawo do zasiłku chorobowego, rehabilitacyjnego, macierzyńskiego czy rodzicielskiego, a sam pobyt w szpitalu wypłacany jest jako wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy w zależności od tego ile dni w danym roku pracownik przebywał już na zwolnieniu lekarskim i od tego zależna jest też jego wysokość,
- ubezpieczenie wypadkowe – zapewnia ono świadczenia wypłacane przez ZUS w razie wypadku bądź innego nieszczęśliwego zdarzenia, jakie miało miejsce bez woli człowieka; bezpośrednim skutkiem takiego wypadku jest przeważnie wystąpienie uszczerbku na zdrowiu; co ważne, pracownicy, którzy zapadli na chorobę zawodową w związku z daną wykonywaną pracą są też uprawnieni do skorzystania z takiego ubezpieczenia.
Rodzaje ubezpieczeń społecznych w wyliczaniu wynagrodzenia a składka zdrowotna
W związku z tym, że ten artykuł dotyczy składek na ubezpieczenie społeczne nie zostanie omówiona składka zdrowotna ani podatek dochodowy. Problematyce podatku zostanie poświęcony osobny artykuł. Natomiast o ubezpieczeniu zdrowotnym była już mowa w poprzednim artykule w tym tylko zostanie wspomniane dla przypomnienia, że osoby nim objęte mogą korzystać nieodpłatnie ze świadczeń opieki medycznej, których celem jest zachowanie zdrowia, ochrona przed urazami bądź skutkami chorób oraz leczenie. Ubezpieczeni, którzy opłacają tę składkę, mogą korzystać z usług publicznej służby zdrowia bezpłatnie, ponieważ leczenie finansowane jest właśnie ze składek na to ubezpieczenie, zaś ich dysponentem jest Narodowy Fundusz Zdrowia. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru, przy czym w wysokości 7,75% podstawy wymiaru jest odliczana od podatku dochodowego. I należy powiedzieć, że najnowsze propozycje rządu w ramach programu Nowy Ład zmierzają do zlikwidowania składki odliczanej od podatku i aby wszyscy płacili całościowa 9%.
Obowiązek objęcia ubezpieczeniami społecznymi
Obowiązek objęcia ubezpieczeniami społecznymi powstaje z chwilą nawiązania stosunku pracy, zaś ustaje z dniem ustania stosunku pracy. Przy czym pracownik niezależnie od tego, w ilu stosunkach pracy pozostaje to z każdego z nich podlega ubezpieczeniom społecznym. W związku z tym z każdego stosunku pracy odprowadzana jest składka na ubezpieczenia społeczne. Płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne pracownika jest jego pracodawca, to na nim spoczywa obowiązek zgłaszania na piśmie pracowników do ubezpieczenia społecznego. Ma on obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczenia społecznego w terminie 7 dni od nawiązania stosunku pracy.
Potrącenia z pensji pracownika na ubezpieczenia społeczne
Ponadto pracodawca ma obowiązek obliczania składek, potrącania składek z dochodu pracownika i odprowadzania ich do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Gdy pracodawca nie wywiązuje się ze swych obowiązków, to podlega karze grzywny. Na pracowniku ciążą też obowiązki z zakresu ubezpieczeń społecznych. Pracownik ma obowiązek przedstawiania stanu faktycznego mającego wpływ na jego prawo do świadczeń pieniężnych oraz ma obowiązek informowania o wszelkich zmianach, które mają na to wpływ.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pracodawca jest zobowiązany do potrącenia
z pensji pracownika składki na ubezpieczenia społeczne, które wynoszą:
- ubezpieczenie emerytalne – w wysokości 9,76% podstawy wymiaru składek,
- ubezpieczenie rentowe – w wysokości 1,5% podstawy wymiaru składek,
- chorobowe – w wysokości 2,45% podstawy wymiaru składek.
Łączna wysokość składek na ubezpieczenia społeczne, które odprowadzane są przez pracodawcę bezpośrednio od wynagrodzenia pracownika wynosi 13,71%.
Składki pracodawcy
Obok potrąceń dokonywanych w ciężar wynagrodzenia należnego pracownikowi, także pracodawca jest zobowiązany do dodatkowego opłacania z własnych środków składek za każdego pracownika. Na składki odprowadzane przez pracodawcę, przy czym podstawę obliczania ich wysokości również stanowi wynagrodzenie pracownika i składają się one z następujących elementów:
Ubezpieczenie:
- emerytalne – w wysokości 9,76% podstawy wymiaru składek,
- rentowe – w wysokości 6,5% podstawy wymiaru składek,
- wypadkowe – jego wysokość jest zależna od ilości wypadków u danego pracodawcy, a tą wysokość każdego roku określa ZUS.
W związku z tym po stronie pracodawcy wymienione powyżej składki stanowią koszty jego działalności, co oznacza, że mają one wpływ na kształtowanie się kosztów pracy.
Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę z zakresu kadr i płac zapraszamy na nasze szkolenia kadry i płace. Sprawdź także nasze szkolenia z zamówień publicznych.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia:
- 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (Dz.U. 1974, Nr 24, poz. 141)
- 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998, Nr 137, poz. 887).
